Żurawina to niewielki krzew zimozielony. Najlepiej rośnie na kwaśnym podłożu, np. na torfach oraz w borach bagiennych. Najpopularniejsza odmiana to żurawina wieloowocowa, charakteryzująca się niewielkimi owocami w kolorze ciemnoczerwonym. Odmiana ta pochodzi z Ameryki Północnej.
Do wiodących producentów żurawiny należą Stany Zjednoczone, Kanada, Łotwa, Białoruś, Azerbejdżan, Wielka Brytania i Holandia.
Po zbiorach owoce żurawiny są poddawane procesowi suszenia, dzięki czemu mogą być dłużej przechowywane, a zawartość walorów odżywczych w suszonej żurawinie jest skoncentrowana.
Żurawina, znana także jako żurawina błotna, żurawina wielkoowocowa czy borówka błotna, to roślina z rodziny wrzosowatych (Ericaceae) o naukowej nazwie Vaccinium macrocarpon. Rośnie głównie na obszarach Ameryki Północnej, choć istnieją też gatunki występujące w Europie i Azji.
Historia żurawiny sięga czasów przedkolonialnych. Indianie z północno-wschodniej części Ameryki Północnej używali żurawin jako źródła witamin i minerałów, szczególnie witaminy C. Wykorzystywali ją także do konserwowania mięsa, leczenia ran, jako barwnik oraz jako składnik leków na różne dolegliwości. Indianie nazywali żurawinę „ibimi” lub „sassamanesh” i używali jej jako ważnego składnika pemmikanu – tradycyjnej potrawy z suszonego mięsa, tłuszczu i owoców.
Wraz z przybyciem kolonizatorów europejskich do Ameryki Północnej żurawina zyskała na popularności. Osadnicy docenili jej walory smakowe i lecznicze, a także zaczęli stosować ją jako składnik sosów, dżemów i deserów. Prawdopodobnie na początku XVII wieku żurawina przybyła do Europy, gdzie stała się popularna w Wielkiej Brytanii, Holandii i Niemczech.
W XIX wieku żurawina zaczęła być uprawiana na skalę przemysłową w Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza w regionie Nowej Anglii. Współcześnie żurawina jest jednym z głównych towarów eksportowych ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, a także uprawiana jest w innych częściach świata, takich jak Chile czy Polska.
Żurawina jest bogata w antocyjany, flawonoidy, witaminę C, witaminę K oraz błonnik. W związku z tym jest ceniona za swoje właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe. Stosuje się ją m.in. w profilaktyce i leczeniu infekcji dróg moczowych oraz problemów związanych z sercem i układem krążenia.
Żurawina właściwości
Żurawina posiada wiele właściwości prozdrowotnych, które wynikają z obecności w niej licznych składników bioaktywnych. Oto niektóre z nich:
Przeciwbakteryjne: żurawina zawiera proantocyjanidyny, które hamują przyczepność bakterii, takich jak Escherichia coli, do ścian dróg moczowych. Dzięki temu spożywanie żurawiny może pomóc w profilaktyce i leczeniu infekcji dróg moczowych, takich jak zapalenie pęcherza moczowego.
Przeciwutleniające: żurawina jest bogata w antocyjany, flawonoidy oraz witaminę C, które mają silne działanie przeciwutleniające. Pomagają one neutralizować wolne rodniki, które są jednym z czynników uszkadzających komórki i przyczyniających się do procesów starzenia oraz rozwoju wielu chorób.
Przeciwzapalne: flawonoidy zawarte w żurawinie wykazują działanie przeciwzapalne, co może mieć korzystny wpływ na stan układu sercowo-naczyniowego, stawów czy układu pokarmowego.
Wspomaganie układu sercowo-naczyniowego: badania wykazują, że spożywanie żurawiny może wpływać korzystnie na poziom cholesterolu oraz ciśnienie krwi, co może przyczynić się do obniżenia ryzyka chorób serca.
Wspomaganie trawienia: żurawina zawiera błonnik, który pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego, wspomaga perystaltykę jelit i może przyczynić się do utrzymania zdrowej mikroflory jelitowej.
Właściwości przeciwnowotworowe: niektóre badania wskazują na potencjalne działanie przeciwnowotworowe żurawiny, szczególnie w odniesieniu do raka żołądka, jelita grubego czy piersi. Wynika to z działania przeciwutleniającego oraz wpływu na hamowanie wzrostu i migracji komórek nowotworowych.
Wspomaganie pracy nerek: żurawina może również pomóc w utrzymaniu prawidłowego pH moczu oraz wspomagać pracę nerek, co może przyczynić się do profilaktyki kamicy nerkowej.
Warto pamiętać, że aby cieszyć się korzyściami zdrowotnymi płynącymi z żurawiny, warto spożywać ją regularnie, najlepiej w postaci nieprzetworzonej, suszonej w wersji BIO, lub jako sok o niskiej zawartości cukru.
Żurawina suszona
Żurawina suszona to forma żurawiny, w której została usunięta większość zawartości wody. Suszenie owoców pozwala na dłuższą ich przechowywalność oraz sprawia, że są wygodne do jedzenia jako przekąska czy dodatek do różnych potraw. Chociaż suszenie zmienia nieco wartości odżywcze żurawiny, suszone owoce nadal są źródłem wielu korzyści zdrowotnych.
Oto niektóre właściwości żurawiny suszonej:
Źródło błonnika: suszone żurawiny są dobrym źródłem błonnika, który wspomaga trawienie, reguluje pracę jelit oraz może przyczynić się do utrzymania zdrowej mikroflory jelitowej.
Bogate w witaminy i minerały: żurawina suszona zawiera witaminy takie jak witamina C, witamina E i witamina K, a także minerały takie jak potas, miedź i mangan. Warto jednak pamiętać, że zawartość witaminy C w suszonych żurawinach jest niższa niż w świeżych owocach ze względu na utratę witaminy C podczas procesu suszenia.
Antyoksydanty: suszone żurawiny nadal zawierają przeciwutleniacze, takie jak antocyjany i flawonoidy, które mogą pomóc w walce z wolnymi rodnikami.
Proantocyjanidyny: suszone żurawiny zachowują proantocyjanidyny, które mają właściwości przeciwbakteryjne, szczególnie w odniesieniu do infekcji dróg moczowych.
Źródło energii: suszone żurawiny są źródłem szybko przyswajalnych węglowodanów, które mogą dostarczać energii podczas długotrwałego wysiłku.
Należy jednak pamiętać, że suszona żurawina często mają dodatek cukru lub innego słodzika, co zwiększa ich kaloryczność oraz może wpływać niekorzystnie na zdrowie, zwłaszcza u osób z cukrzycą czy z nadwagą. Przed zakupem warto sprawdzić etykietę i wybierać żurawinę suszoną bez dodatku cukru, z niską zawartością cukru lub słodzoną np. sokiem jabłkowym.
Suszona żurawina może być spożywana jako samodzielna przekąska lub dodatek do różnych potraw, takich jak sałatki, owsianka, jogurt, granola, ciasta, chleb czy placki.
Żurawina w medycynie naturalnej
Żurawina (Vaccinium macrocarpon) od dawna jest wykorzystywana w medycynie naturalnej ze względu na swoje właściwości prozdrowotne. Oto niektóre zastosowania żurawiny w medycynie naturalnej:
Infekcje dróg moczowych: żurawina jest szeroko stosowana w profilaktyce i leczeniu infekcji dróg moczowych, takich jak zapalenie pęcherza moczowego. Zawarte w niej proantocyjanidyny hamują przyczepność bakterii, takich jak Escherichia coli, do ścian dróg moczowych, co pomaga zapobiegać infekcjom. Soki żurawinowe lub suplementy diety z ekstraktem żurawiny mogą być stosowane w ramach medycyny naturalnej.
Układ sercowo-naczyniowy: żurawina może wspomagać układ sercowo-naczyniowy dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym. Regularne spożywanie żurawiny może wpływać korzystnie na poziom cholesterolu oraz ciśnienie krwi.
Przewód pokarmowy: żurawina, dzięki zawartości błonnika i przeciwutleniaczy, może pomóc w utrzymaniu zdrowego układu pokarmowego. Stosowanie żurawiny może przyczynić się do utrzymania zdrowej mikroflory jelitowej i zapobiegać problemom związanych z trawieniem.
Odporność: ze względu na zawartość witaminy C i przeciwutleniaczy, żurawina może wspomagać układ odpornościowy, pomagając w walce z infekcjami i chorobami.
Zapobieganie kamicy nerkowej: żurawina może pomóc w utrzymaniu prawidłowego pH moczu oraz wspomagać pracę ner