BIO Sezam

Sezam to niewielkie ziarenka o olbrzymich wartościach zdrowotnych. Znane były już w starożytnych Indiach. Sezam zadomowił się również na Bliskim Wschodzie, w Afryce i pozostałych regionach Azji. W XVII wieku jego dobroczynne właściwości odkryto w Ameryce Północnej.

Sezam jest znany na całym świecie, nie występuje dziko w przyrodzie, jest uprawiany. Stosuje się go w medycynie naturalnej, kosmetyce i kuchni. Zależnie od gatunku, ekologiczne ziarna sezamu mają kolor biały, czerwony, brązowy lub czarny. Najpopularniejsze odmiany to biała i czarna. Biały sezam ma lekko orzechowy, słodki smak. Czarny sezam też jest słodkawy, lecz ma znacznie intensywniejszy aromat.

Wyrażenie „Sezamie, otwórz się!” ponoć wzięło się stąd, że dojrzałe ziarna sezamu pękają i otwierają się same.
Każda z odmian jest odporna na jełczenie, dzięki naturalnym przeciwutleniaczom sezamolu i sezamolinie.

Spis treści:

• Sezam - historia i pochodzenie

• Sezam właściwości

• Czarny czy biały sezam?

• Sezam w medycynie naturalnej

• Sezam w kuchni europejskiej

• Przepisy z sezamem

• Sezamki - popularne słodycze z sezamu

• Przepisy na zdrowe przekąski z sezamem

• Sezam w kuchni azjatyckiej

• Przeciwwskazania do spożywania sezamu

• Jak przechowywać sezam

• Sezam w kosmetyce

• Ciekawostki o sezamie

Sezam - historia i pochodzenie

Sezam jest jedną z najstarszych roślin oleistych znanych ludzkości. Jego pochodzenie jest nieco niejasne, ale uważa się, że sezam pochodzi z terenów Afryki Subsaharyjskiej, gdzie dziko rośnie około 25 gatunków sezamu. W czasach starożytnych sezam został uprawiany w Egipcie oraz Mezopotamii, a z czasem rozprzestrzenił się na Bliski Wschód, Azję Mniejszą oraz Indie, gdzie zdobył dużą popularność.

W starożytnym Egipcie sezam był używany do produkcji oleju oraz jako składnik chleba. W Mezopotamii odnaleziono tabliczki gliniane datowane na około 2000 r. p.n.e., zawierające informacje o przepisach kulinarnych z użyciem sezamu. W krajach Bliskiego Wschodu sezam odgrywał istotną rolę jako ważny składnik w kuchni, na przykład w postaci tahini (pasty sezamowej) czy słodkiego deseru, halwy.

Sezam był także popularny w Indiach, gdzie znajduje się wzmianka o nim w starożytnych tekstach, takich jak "Atharva Veda", pisanych około 1500 r. p.n.e. W Indiach sezam był wykorzystywany zarówno w medycynie ajurwedyjskiej, jak i w kulinarystyce.

W starożytnym Rzymie i Grecji sezam był ceniony jako źródło oleju oraz jako składnik zdrowej diety. Greccy żołnierze zabierali ze sobą sezam, gdy wyruszali na wyprawy wojenne, aby korzystać z jego wartości energetycznych.

Wraz z upływem czasu sezam dotarł także do Chin, gdzie jest uprawiany od ponad 2000 lat. Chińczycy cenili olej sezamowy za jego smak oraz właściwości lecznicze. W Japonii sezam był używany w ceremoniach religijnych oraz jako składnik tradycyjnej kuchni.

Współcześnie sezam jest uprawiany w wielu krajach na całym świecie, takich jak Indie, Chiny, Meksyk, Sudan czy Etiopia. Sezam jest nie tylko popularnym składnikiem w kuchniach różnych kultur, ale również cenionym źródłem oleju, który ma wiele zastosowań, zarówno w gastronomii, jak i w kosmetyce czy medycynie.

Sezam właściwości

Sezam to roślina oleista, której nasiona są bogate w składniki odżywcze oraz substancje bioaktywne, które przyczyniają się do wielu korzyści zdrowotnych. Oto niektóre właściwości nasion sezamu:

1. Wartości odżywcze: sezam jest bogaty w białko, błonnik, witaminy i minerały, takie jak wapń, żelazo, magnez, cynk, miedź, fosfor, witaminy z grupy B, witaminę E oraz niacynę. Dzięki temu może wspomagać zdrową dietę i dostarczać niezbędnych składników odżywczych.

2. Zdrowe tłuszcze: nasiona sezamu zawierają zdrowe kwasy tłuszczowe, głównie nienasycone, takie jak kwas oleinowy i linolowy. Olej sezamowy jest również źródłem fitosteroli, które mogą przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi.

3. Antyoksydanty: sezam jest bogaty w związki przeciwutleniające, takie jak lignany (sesamin, sesamolin), które mają właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Lignany mogą również chronić nasz organizm przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i przyczyniać się do poprawy funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.

4. Wspomaganie układu sercowo-naczyniowego: dzięki zdrowym tłuszczom, fitosterolom oraz lignanom, sezam może pomóc w utrzymaniu zdrowia serca poprzez obniżenie poziomu cholesterolu LDL (tzw. "zły cholesterol") i wspieranie elastyczności naczyń krwionośnych.

5. Wzmacnianie układu kostnego: bogactwo wapnia i magnezu w nasionach sezamu przyczynia się do zdrowia kości, pomagając w utrzymaniu ich gęstości oraz zapobieganiu osteoporozie.

6. Wspieranie układu trawiennego: błonnik zawarty w sezamie wspomaga trawienie, przyczyniając się do prawidłowego funkcjonowania jelit oraz utrzymania równowagi mikroflory jelitowej.

7. Wspieranie zdrowia skóry i włosów: właściwości antyoksydacyjne oraz zawartość witamin i minerałów w nasionach sezamu mogą przyczynić się do zdrowia skóry i włosów, poprawiając ich kondycję oraz wpływając na regenerację.

8. Regulacja poziomu cukru we krwi: sezam może pomóc w stabilizacji poziomu cukru we krwi, dzięki zawartości błonnika, zdrowych tłuszczów oraz magnezu, który ma wpływ na wrażliwość na insulinę oraz metabolizm glukozy.

9. Wspomaganie układu nerwowego: sezam zawiera witaminy z grupy B, magnez i cynk, które mają istotne funkcje w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, w tym produkcji neuroprzekaźników i ochrony komórek nerwowych.

10. Właściwości przeciwnowotworowe: badania naukowe sugerują, że lignany obecne w sezamie mogą działać przeciwnowotworowo, hamując rozwój komórek rakowych i ich rozprzestrzenianie się.

11. Wspieranie odporności: sezam zawiera składniki odżywcze, takie jak cynk, witamina E i fitosterole, które przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.

12. Hormonalna równowaga: lignany w sezamie mają również wpływ na równowagę hormonalną, szczególnie u kobiet. Mogą one modulować aktywność estrogenów, co może być szczególnie korzystne w okresie menopauzy.

Warto dodać, że spożywanie sezamu w różnych formach, takich jak nasiona, olej sezamowy czy tahini, może przyczynić się do wykorzystania jego zdrowotnych właściwości. Sezam stanowi cenny dodatek do diety, warto więc włączyć go do codziennego menu, aby czerpać z jego korzyści.

Czarny czy biały sezam?

Czarny i biały sezam to dwa różne typy nasion tej samej rośliny. Choć są do siebie zbliżone pod względem wartości odżywczych, różnią się nieco kolorem, smakiem i zastosowaniem. Oto porównanie czarnego i białego sezamu:

1. Kolor: najbardziej oczywistą różnicą między czarnym a białym sezamem jest kolor. Czarne nasiona sezamu mają ciemną, niemal czarną skórkę, podczas gdy białe nasiona są jaśniejsze, beżowe lub żółtawe. Czarne nasiona pozyskuje się z roślin o czarnych łuskach, natomiast białe pochodzą z roślin o brązowych łuskach.

2. Smak: czarny sezam ma nieco intensywniejszy, bardziej orzechowy smak niż biały sezam. Biały sezam charakteryzuje się łagodniejszym, delikatnym smakiem, który sprawia, że jest bardziej uniwersalny w zastosowaniach kulinarystycznych.

3. Tekstura: czarne nasiona sezamu są twardsze niż białe, ponieważ mają grubsze łupiny. Biały sezam jest łatwiejszy do gryzienia i ma delikatniejszą teksturę.

4. Zastosowanie w kuchni: czarny sezam jest często używany w kuchni azjatyckiej, szczególnie w przepisach na słodkie dania, takie jak ciasta, budy czy lody. Jego intensywny smak sprawia, że jest również popularnym dodatkiem do sosów, mięsa czy ryb. Biały sezam jest bardziej wszechstronny i może być używany zarówno w potrawach słodkich, jak i słonych. Często posypywany jest na pieczywo, sałatki czy warzywa.

5. Wartości odżywcze: zarówno czarny, jak i biały sezam są bogate w białko, błonnik, witaminy, minerały oraz zdrowe tłuszcze. Czarny sezam ma jednak nieco wyższą zawartość niektórych składników odżywczych, takich jak wapń, żelazo, magnez, fosfor oraz przeciwutleniacze. Białe nasiona sezamu są zwykle łuskane, co oznacza, że mogą stracić nieco wartości odżywczych.

6. Zalety zdrowotne: ze względu na podobieństwo wartości odżywczych, zarówno czarny, jak i biały sezam przynoszą wiele korzyści zdrowotnych. Czarny sezam, dzięki nieco wyższej zawartości składników odżywczych, może jednak wykazywać nieco silniejsze właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i wzmacniające układ odpornościowy. Warto dodać, że oba rodzaje sezamu mają zbliżone właściwości prozdrowotne, takie jak poprawa zdrowia serca, kości czy układu trawiennego.

7. Olej sezamowy: olej uzyskany z nasion czarnego sezamu ma nieco ciemniejszy kolor oraz intensywniejszy smak niż olej z białego sezamu. Obie odmiany oleju sezamowego są cenione za swoje właściwości kulinarne i zdrowotne, choć olej z czarnego sezamu może mieć nieco wyższą zawartość przeciwutleniaczy.

8. Kosmetyki: w kosmetyce naturalnej, zarówno biały, jak i czarny sezam są wykorzystywane do produkcji olejów, balsamów czy maseczek do pielęgnacji skóry i włosów. Olej sezamowy, niezależnie od odmiany, ma właściwości nawilżające, regenerujące i przeciwstarzeniowe.

9. Dostępność: biały sezam jest powszechnie dostępny na rynku. Czarny sezam jest nieco rzadziej spotykany, ale można go znaleźć w sklepach ze zdrową żywnością czy specjalistycznych sklepach z produktami azjatyckimi.

W związku z tym, zarówno czarny, jak i biały sezam mają swoje zalety i unikalne smaki, które warto wykorzystać w kuchni. Wybór między nimi zależy od indywidualnych preferencji smakowych oraz od konkretnego zastosowania. Dla osób poszukujących intensywniejszego smaku i nieco większych wartości odżywczych, czarny sezam może być lepszym wyborem. Biały sezam jest bardziej wszechstronny i łatwiejszy do znalezienia, co sprawia, że może być chętniej wybierany jako dodatek do codziennej diety.

Sezam w medycynie naturalnej

Sezam jest wykorzystywany w medycynie naturalnej od wieków, zwłaszcza w tradycyjnej medycynie indyjskiej (Ajurweda) i chińskiej. Dzięki swoim wartościom odżywczym oraz właściwościom leczniczym, sezam ma szerokie zastosowanie w leczeniu i zapobieganiu różnym dolegliwościom. Oto niektóre zastosowania sezamu w medycynie naturalnej:

1. Wspomaganie układu sercowo-naczyniowego: dzięki zawartości zdrowych tłuszczów, fitosteroli i lignanów, sezam może przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL i poprawy funkcji serca.

2. Wzmocnienie układu kostnego: dezam jest bogaty w wapń, fosfor i magnez, które są niezbędne dla zdrowia kości. Regularne spożywanie sezamu może pomóc w prewencji osteoporozy i utrzymaniu gęstości kości.

3. Poprawa funkcjonowania układu trawiennego: błonnik zawarty w sezamie wspomaga prawidłowe trawienie i funkcjonowanie jelit. Sezam może być stosowany jako środek przeciwbiegunkowy oraz przeczyszczający.

4. Wspieranie układu nerwowego: sezam jest bogaty w witaminy z grupy B, magnez i cynk, które są istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Regularne spożywanie sezamu może przyczyniać się do poprawy nastroju, koncentracji i ogólnego samopoczucia.

5. Leczenie chorób skóry: w medycynie naturalnej, olej sezamowy jest stosowany jako środek łagodzący podrażnienia, suchość oraz zmiany skórne, takie jak egzema czy łuszczyca. Jego właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające mogą wspomóc procesy regeneracji skóry.

6. Stymulowanie wzrostu włosów: olej sezamowy jest często stosowany w medycynie naturalnej do stymulowania wzrostu włosów oraz zapobiegania ich wypadaniu. Jego właściwości odżywcze mogą poprawić kondycję włosów i skóry głowy.

7. Leczenie reumatycznych i bólowych schorzeń: olej sezamowy ma właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne, co może przyczyniać się do łagodzenia bólu stawów i mięśni. Stosowany jest również w ajurwedzie jako olej do masażu, który pomaga w leczeniu schorzeń reumatycznych.

8. Hormonalna równowaga: sezam, szczególnie lignany zawarte w nasionach, może wpłynąć na równowagę hormonalną u kobiet, szczególnie w szczególnie w okresie menopauzy. Lignany mogą modulować aktywność estrogenów, co może pomóc w łagodzeniu objawów menopauzy, takich jak uderzenia gorąca czy wahania nastroju.

9. Wspomaganie układu odpornościowego: sezam zawiera składniki odżywcze, takie jak cynk, witamina E i fitosterole, które przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Regularne spożywanie sezamu może pomóc wzmocnić odporność i zwiększyć odporność na infekcje.

10. Przeciwdziałanie anemii: sezam jest bogaty w żelazo, które jest niezbędne dla produkcji hemoglobiny i prawidłowego funkcjonowania czerwonych krwinek. W medycynie naturalnej, sezam jest często stosowany jako środek wspomagający w leczeniu anemii.

11. Regulacja poziomu cukru we krwi: sezam może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi dzięki obecności magnezu i innych składników odżywczych, które wpływają na wrażliwość na insulinę oraz metabolizm glukozy.

Wykorzystanie sezamu w medycynie naturalnej może obejmować spożywanie nasion w różnych formach, takich jak nasiona, olej sezamowy czy tahini, jak również zewnętrzne stosowanie oleju sezamowego na skórę czy włosy. Włączenie sezamu do codziennej diety oraz pielęgnacji ciała może przyczynić się do poprawy zdrowia i samopoczucia.

Sezam w kuchni europejskiej

Sezam jest coraz bardziej popularny w kuchni europejskiej, gdzie można go stosować w różnych potrawach, dodając smaku, tekstury i wartości odżywczych. Oto kilka przykładów, jak wykorzystać sezam w kuchni europejskiej:

1. Wypieki: sezam można dodać do ciast, chlebów, bułek czy krakersów, nadając im chrupkości i delikatnego orzechowego smaku. Przykładem mogą być włoskie ciasteczka cantuccini z sezamem czy francuskie pieczywo sezamowe.

2. Sałatki: sezam można dodać do różnych sałatek, nadając im dodatkowej tekstury i smaku. Można posypać nasionami sezamu sałatkę grecką, taboulé czy sałatkę z roszponki, pomidorów i mozzarelli.

3. Pasty i hummusy: sezam w postaci tahini (pasty sezamowej) jest popularnym składnikiem w hummusie czy innych pastach warzywnych, takich jak baba ghanoush. Można również przygotować pastę sezamową z dodatkiem ziół i przypraw, taką jak włoska pasta z sezamu, czosnku, oliwy z oliwek i bazylii.

4. Dania z makaronem: sezam może być dodawany do sosów na bazie oliwy z oliwek, pomidorów czy śmietany, nadając im głębi smaku. Można również przygotować makaron z sosem sezamowym, dodając tahini, czosnek, cytrynę i natkę pietruszki.

5. Dania z ryżem: sezam można posypać na gotowy ryż, paellę czy risotto, dodając im chrupkości i orzechowego smaku.

6. Dania z warzywami: sezam może być dodawany do smażonych, pieczonych czy duszonych warzyw, takich jak bakłażany, cukinia czy papryka.

7. Potrawy z mięsem, rybami i owocami morza: sezam może być używany jako panierka dla mięsa, ryb czy owoców morza, jak w przypadku francuskich kotletów z kurczaka w sezamie czy greckiego ryby w sezamowej panierce.

8. Desery: sezam może być używany w deserach, takich jak lody, budyń czy ciasta, nadając im delikatnego orzechowego smaku. Przykładem może być hiszpański deser z ryżu, mleka i sezamu.

9. Przystawki i przekąski: sezam może być używany jako składnik w przekąskach, takich jak greckie tyropitakia z sezamem czy niemieckie precelki z sezamem.

Sezam jest wszechstronnym składnikiem, który można stosować w kuchni europejskiej na wiele różnych sposobów. Dzięki swojemu unikalnemu smakowi, teksturze i wartościom odżywczym, może być ciekawym dodatkiem do tradycyjnych potraw, wprowadzając odmianę i nowe smaki do codziennego menu.

Przepisy z sezamem

Oto kilka pomysłów na potrawy, w których wykorzystasz pyszny składnik jakim jest sezam:

1. Sałatka z brokułami, orzechami i sezamem

• 1 główka brokuła, pokrojona na różyczki
• 1/2 szklanki orzechów włoskich, posiekanych
• 1/4 szklanki nasion sezamu
• 1/4 szklanki suszonych żurawin
• 1/4 szklanki oliwy z oliwek
• 2 łyżki octu balsamicznego
• sól i pieprz do smaku

Blanszuj brokuły przez 3 minuty, a następnie przełóż na durszlak i zanurz w zimnej wodzie, aby zatrzymać proces gotowania. W misce wymieszaj brokuły z orzechami, nasionami sezamu i suszonymi żurawinami. Skrop oliwą z oliwek i octem balsamicznym, dopraw solą i pieprzem, a następnie wymieszaj.

2. Szybkie curry z kurczakiem i sezamem

• 500 g piersi z kurczaka, pokrojonej w kostkę
• 2 łyżki oleju sezamowego
• 1 cebula, pokrojona w kostkę
• 2 ząbki czosnku, posiekane
• 1 łyżeczka imbiru, startego
• 2 łyżki curry w proszku
• 1 szklanka mleka kokosowego
• 1/4 szklanki nasion sezamu
• sól i pieprz do smaku

Na patelni rozgrzej olej sezamowy, a następnie dodaj cebulę, czosnek i imbir. Smaż przez 2-3 minuty. Dodaj kurczaka i curry, a następnie smaż, aż mięso będzie dobrze obsmażone. Dodaj mleko kokosowe, nasiona sezamu, sól i pieprz. Gotuj na wolnym ogniu przez 10-15 minut, aż sos zgęstnieje. Podawaj z ryżem lub pieczywem naan.

3. Pasta sezamowa - tahini

• 1 szklanka nasion sezamu (białego lub czarnego)
• 2-4 łyżki oleju sezamowego (lub innego neutralnego oleju)
• szczypta soli (opcjonalnie)

W małym blenderze lub malakserze zmiksuj nasiona sezamu, dodając stopniowo olej sezamowy, aż uzyskasz gładką pastę. Dopraw solą według uznania. Tahini jest świetnym dodatkiem do hummusu, sosów, dressingów czy kanapek.

4. Sezamowe rydze z tofu

• 500 g tofu, pokrojonego w kostkę
• 1/4 szklanki nasion sezamu
• 3 łyżki mąki ziemniaczanej
• 3 łyżki oleju sezamowego
• 3 łyżki sosu sojowego
• 2 łyżki miodu (lub syropu klonowego dla wersji wegańskiej)
• 2 łyżki octu ryżowego
• 1 łyżeczka imbiru, startego
• 2 ząbki czosnku, posiekane
• 1/2 szklanki cebuli dymki, pokrojonej na skośne kawałki
• 1 czerwona papryka, pokrojona w kostkę
• sól i pieprz do smaku

Osusz tofu papierowym ręcznikiem, a następnie obtocz w mące ziemniaczanej. Na patelni rozgrzej olej sezamowy, a następnie obsmaż tofu na złoty kolor. Przełóż na talerz.

W tej samej patelni dodaj sos sojowy, miód (lub syrop klonowy), ocet ryżowy, imbir, czosnek, sól i pieprz. Gotuj na średnim ogniu, aż sos zacznie gęstnieć. Dodaj tofu, cebulę dymkę i paprykę do sosu. Smaż przez kolejne 3-4 minuty, aż warzywa zmiękną, ale nadal będą chrupiące. Posyp danie nasionami sezamu przed podaniem. Podawaj z ryżem jaśminowym lub kaszą gryczaną.

5. Sezamowe ciasteczka z masłem orzechowym

• 1 szklanka masła orzechowego (najlepiej niesłodzonego)
• 1/2 szklanki cukru trzcinowego (lub innego słodzidła)
• 1 jajko (lub 1 łyżka siemienia lnianego namoczonego w 3 łyżkach wody dla wersji wegańskiej)
• 1/2 szklanki nasion sezamu
• 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
• 1/4 łyżeczki soli

Rozgrzej piekarnik do 180°C (350°F). W misce wymieszaj masło orzechowe, cukier, jajko (lub zastąpione siemieniem lnianym), nasiona sezamu, proszek do pieczenia i sól, aż powstanie jednolite ciasto. Formuj ciasteczka wielkości orzecha włoskiego i układaj na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Piecz przez 10-12 minut, aż ciasteczka będą lekko złociste. Odstaw do wystudzenia przed podaniem.

Sezam to smaczny i zdrowy składnik, który dodaje wyjątkowego smaku i tekstury potrawom. Eksperymentuj z różnymi przepisami, aby odkryć nowe sposoby wykorzystania sezamu w swojej kuchni.

Sezamki - popularne słodycze z sezamu

Sezamki to popularne słodycze, które składają się głównie z nasion sezamu i miodu, karmelu lub syropu klonowego. Często spotykane są również sezamki z dodatkiem orzechów, płatków owsianych czy suszonych owoców. Sezamki są chrupiące, smaczne i bogate w wartości odżywcze, takie jak białko, błonnik, witaminy i minerały. Poniżej znajdziesz prosty przepis na domowe sezamki:

Składniki:

• 1 szklanka nasion sezamu (białego, czarnego lub mieszanki)
• 1/2 szklanki miodu (lub syropu klonowego dla wersji wegańskiej)
• 1/4 szklanki cukru (opcjonalnie, dla dodatkowej słodyczy)
• 1/4 szklanki dodatkowych składników (np. orzechy, płatki owsiane, suszone owoce), opcjonalnie

Przygotowanie:

1. Na suchej patelni upraż nasiona sezamu na średnim ogniu, mieszając je często, aby się równomiernie przyrumieniły. Gdy zaczną pachnieć orzechowo i zyskają złoty kolor, przesyp je na talerz, aby ostygły.

2. W małym garnku podgrzewaj miód (lub syrop klonowy) z cukrem na średnim ogniu, mieszając, aż cukier się rozpuści. Gotuj mieszankę na małym ogniu przez około 5 minut, aż zgęstnieje i nabierze karmelowego koloru.

3. Dodaj do garnka uprażone nasiona sezamu i opcjonalne dodatki, mieszając, aby równomiernie się połączyły z karmelem.

4. Wyłóż masę na blachę wyłożoną papierem do pieczenia i rozprowadź ją równomiernie, tworząc prostokąt o grubości około 1 cm. Użyj drugiego arkusza papieru do pieczenia lub silikonowej łopatki, aby wyrównać powierzchnię.

5. Pozostaw sezamki do ostygnięcia w temperaturze pokojowej przez co najmniej 1 godzinę, aż masa stwardnieje. Następnie pokrój ją na małe prostokąty lub inne kształty.

6. Przechowuj sezamki w szczelnie zamkniętym pojemniku w temperaturze pokojowej. Mogą być przechowywane przez kilka tygodni.

Sezamki są łatwe do przygotowania w domu i mogą być doskonałym słodkim przekąskiem, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Można eksperymentować z dodatkami, tworząc własne unikalne wersje tego smacznego słodycza.

Przepisy na zdrowe przekąski z sezamem

Sezam to składnik bogaty w białko, błonnik, witaminy i minerały, co czyni go doskonałym dodatkiem do zdrowych przekąsek. Oto kilka przepisów na zdrowe przekąski z dodatkiem sezamu:

1. Sezamowe batoniki energetyczne

• 1 szklanka daktyli bez pestek
• 1 szklanka mieszanych orzechów (np. migdałów, orzechów laskowych, orzechów nerkowca)
• 1/2 szklanki nasion sezamu
• 1/4 szklanki nasion chia
• 1/4 szklanki płatków owsianych
• 2 łyżki miodu (lub syropu klonowego dla wersji wegańskiej)
• szczypta soli morskiej

Wszystkie składniki umieść w blenderze lub malakserze i zmiksuj, aż powstanie zwarta, lekko klejąca się masa. Następnie wyciśnij ją na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i wyrównaj, tworząc prostokąt o grubości około 1 cm. Pozostaw w lodówce na co najmniej 1 godzinę, a następnie pokrój na batoniki.

2. Kulki sezamowe z daktylami i migdałami

• 1 szklanka daktyli bez pestek
• 1 szklanka migdałów (lub innych orzechów)
• 1/2 szklanki nasion sezamu
• 1 łyżka miodu (lub syropu klonowego dla wersji wegańskiej)
• 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
• szczypta soli morskiej

Zmiksuj daktyle, migdały, miód, wanilię i sól w blenderze lub malakserze, aż powstanie gładka masa. Formuj kulki wielkości orzecha włoskiego i obtaczaj je w nasionach sezamu. Przechowuj w lodówce.

3. Sezamowe chipsy z ciecierzycy

• 1 puszkę ciecierzycy (około 400 g), odsączoną i osuszoną
• 3 łyżki oleju sezamowego
• 2 łyżki nasion sezamu
• 1 łyżeczka papryki wędzonej
• 1/2 łyżeczki soli morskiej
• 1/4 łyżeczki pieprzu

Rozgrzej piekarnik do 200°C (390°F). W misce wymieszaj ciecierzycę, olej sezamowy, nasiona sezamu, paprykę, sól i pieprz. Wyłóż na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i piecz przez 20-25 minut, aż ciecierzyca będzie chrupiąca. Przechowuj w szczelnie zamkniętym pojemniku.

4. Sezamowe krakersy z siemieniem lnianym

• 1 szklanka nasion sezamu
• 1/2 szklanki siemienia lnianego
• 1/2 szklanki mąki migdałowej (lub innej mąki bezglutenowej)
• 1 jajko (lub 1 łyżka siemienia lnianego namoczonego w 3 łyżkach wody dla wersji wegańskiej)
• 2 łyżki oleju sezamowego
• 1/2 łyżeczki soli morskiej
• 1/4 łyżeczki pieprzu

Rozgrzej piekarnik do 180°C (350°F). W misce wymieszaj nasiona sezamu, siemię lniane, mąkę migdałową, jajko (lub zastąpione siemieniem lnianym), olej sezamowy, sól i pieprz. Rozprowadź masę na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia, tworząc warstwę o grubości około 2-3 mm. Piecz przez 15-20 minut, aż krakersy będą złociste i chrupiące. Po wystudzeniu pokrój na kształt trójkątów lub prostokątów.

5. Hummus sezamowy

• 1 puszkę ciecierzycy (około 400 g), odsączoną i osuszoną
• 1/4 szklanki tahini (pasty sezamowej)
• 1/4 szklanki soku z cytryny
• 2 ząbki czosnku, posiekane
• 3 łyżki oleju sezamowego
• 2 łyżki nasion sezamu
• sól i pieprz do smaku

W blenderze lub malakserze zmiksuj ciecierzycę, tahini, sok z cytryny, czosnek, olej sezamowy, sól i pieprz, aż powstanie gładka pasta. Przełóż hummus do miseczki, posyp nasionami sezamu i skrop dodatkowym olejem sezamowym. Podawaj z warzywami, pieczywem czy krakersami.

Te przepisy na zdrowe przekąski z dodatkiem sezamu są łatwe do przygotowania i stanowią smaczne, pożywne alternatywy dla tradycyjnych słodyczy i przekąsek. Możesz eksperymentować z różnymi składnikami i smakami, dostosowując przepisy do własnych preferencji.

Sezam w kuchni azjatyckiej

Sezam odgrywa kluczową rolę w kuchni azjatyckiej, gdzie jest wykorzystywany w różnorodnych potrawach zarówno jako składnik, jak i jako przyprawa. W kuchniach chińskiej, japońskiej, koreańskiej i innych krajów Azji, sezam jest często używany w postaci nasion, oleju sezamowego oraz pasty sezamowej (tahini). Oto niektóre zastosowania sezamu w kuchni azjatyckiej:

1. Sosy: sezam jest często używany jako składnik sosów, takich jak sos sezamowy, sos teriyaki czy sos słodko-kwaśny. Jego smak orzechowy doskonale komponuje się z innymi składnikami, takimi jak sos sojowy, ocet ryżowy czy miód.

2. Dania z ryżem: sezam jest często posypywany na gotowy ryż, sushi czy onigiri, dodając im chrupkości i głębi smaku. Może być również używany jako składnik w farszu do japońskich kulek ryżowych (onigiri) czy koreańskiego bibimbapu.

3. Makarony: sezam jest popularnym dodatkiem do dań z makaronem, takich jak chińskie danie z makaronem i warzywami, japońskie soba czy koreańskie japchae.

4. Potrawy z warzywami: sezam doskonale komponuje się z warzywami, zwłaszcza w smażonych czy duszonych potrawach, takich jak chińskie warzywa w sezamie czy koreańskie warzywa namul.

5. Potrawy z mięsem i rybami: sezam może być używany jako panierka do mięsa, ryb czy owoców morza, jak w przypadku japońskiego katsu czy chińskiego kurczaka w sezamie. Jego orzechowy smak dodaje potrawom głębi i aromatu.

6. Desery: czarny sezam jest szczególnie popularny w azjatyckich deserach, takich jak chińskie ciasteczka sezamowe, japońskie daifuku z czarnym sezamem czy koreańskie lody z czarnym sezamem. Biały sezam może być również używany do wypieków czy słodkich potraw ryżowych.

7. Przystawki i przekąski: sezam jest często stosowany jako dodatek do przekąsek, takich jak chińskie cha gio, koreańskie pajeon czy japońskie tempura.

8. Olej sezamowy: olej sezamowy, szczególnie jego palona wersja, jest szeroko stosowany w kuchni azjatyckiej jako smakowy dodatek do sosów, sałatek czy potraw smażonych.

W kuchni azjatyckiej sezam jest ceniony zarówno za swój smak, jak i wartości odżywcze. Sezam dodaje potrawom orzechowego aromatu, tekstury i bogactwa składników odżywczych.

Przeciwwskazania do spożywania sezamu

Chociaż sezam jest generalnie uważany za zdrowy składnik, istnieją pewne przeciwwskazania i sytuacje, w których spożywanie sezamu może być niewskazane:

1. Alergia na sezam: sezam może powodować alergię pokarmową, powodując dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego -  nudności, wymioty, biegunka, skurcze brzucha. Sezam należy (zaraz po orzeszkach ziemnych) do alergenów najczęściej wywołujących wstrząs anafilaktyczny. Alergii na sezam może towarzyszyć uczulenie na mąki zawierające gluten (mąkę pszenną, żytnią i owsianą), owoce kiwi oraz orzechy (alergia krzyżowa).
   Jeśli masz alergię na sezam, unikaj spożywania go w jakiejkolwiek formie.

2. Interakcje z lekami: sezam może wpływać na sposób, w jaki organizm metabolizuje niektóre leki. W szczególności może wpływać na poziom cholesterolu we krwi, co może być istotne dla osób przyjmujących leki przeciwpłytkowe lub leki obniżające cholesterol. W przypadku stosowania leków zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem znacznych zmian w diecie, w tym spożywaniem dużych ilości sezamu.

3. Zaburzenia krzepnięcia krwi: sezam zawiera substancje, które mogą zmniejszać zdolność krwi do krzepnięcia. Osoby z zaburzeniami krzepnięcia krwi, przyjmujące leki przeciwkrzepliwe lub planujące operację powinny zachować ostrożność przy spożywaniu dużych ilości sezamu.

4. Zaparcia: sezam jest bogaty w błonnik, który zwykle jest korzystny dla układu pokarmowego. Jednak w przypadku osób cierpiących na zaparcia, spożywanie dużych ilości błonnika nagle może zaostrzyć problemy trawienne. Zaleca się stopniowe zwiększanie spożycia błonnika oraz jednoczesne picie dużej ilości wody.

5. Kwestie trawienia: niektóre osoby mogą doświadczać wzdęć, gazów czy bólów brzucha po spożyciu sezamu, zwłaszcza w przypadku nieprzetworzonych nasion. Jeśli masz problemy trawienne, wprowadzaj sezam do diety powoli i obserwuj reakcję organizmu.

Mimo tych przeciwwskazań, dla większości osób sezam jest bezpiecznym i zdrowym dodatkiem do diety. Jeśli masz wątpliwości co do swojej tolerancji na sezam lub możliwych interakcji z lekami, skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem.

Jak przechowywać sezam

Aby zachować świeżość i smak nasion sezamu, ważne jest odpowiednie przechowywanie. Oto kilka wskazówek, jak przechowywać nasiona sezamu:

1. Szklane lub plastikowe pojemniki: przechowuj nasiona sezamu w szczelnych szklanych lub plastikowych pojemnikach, które dobrze zabezpieczają przed wilgocią, powietrzem i światłem. Możesz również użyć torebek do żywności z zamknięciem typu zip.

2. Chłodn