Składniki mineralne to grupa pierwiastków odżywczych, które nie są syntetyzowane przez organizm człowieka. Dlatego muszą być dostarczone z zewnątrz, aby zachować prawidłowe działanie organizmu. Pierwiastki te nie są źródłem energii, ale pełnią istotną rolę w wielu procesach warunkujących funkcjonowanie poszczególnych organów i układów.
Minerały podobnie jak białka i tłuszcze są elementem budulcowym organizmu. Mają duże znaczenie dla utrzymania homeostazy, czyli wewnętrznej równowagi. Ich obecność jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania mięśni, układu odpornościowego, układu nerwowego i kości. Mieszanki minerałów stabilizują trójwymiarową strukturę DNA oraz uczestniczą w zachowaniu równowagi wodno-elektrolitowej. Niektóre składniki mineralne stanowią element budulcowy enzymów i hormonów. Inne uczestniczą w tworzeniu struktury włosów, zębów i paznokci. Mieszanki minerałów mają także duży wpływ na urodę człowieka.
Nie znaleziono produktów spełniających podane kryteria.
Mieszanki minerałów – jak dostarczyć cenne składniki mineralne do organizmu
Podstawowym źródłem minerałów powinna być zbilansowana dieta. Cenne składniki mineralne można znaleźć w produktach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Występują również w wodzie mineralnej czy soli kuchennej. Niestety część składników mineralnych jest usuwana z organizmu człowieka. Dlatego każdego dnia trzeba uzupełniać ich poziom. Biodostępność minerałów zależy od wielu czynników. Między innymi od wzajemnych proporcji między nimi. Nie zawsze jest możliwe dostarczenie odpowiedniej mieszanki minerałów w optymalnych proporcjach wraz z pożywieniem. W takim przypadku dobrym rozwiązaniem jest wdrożenie starannie dobranej suplementacji.
Składniki mineralne dostępne są w formie gotowych preparatów. Najczęściej mają one formę kapsułek. Preparaty mogą występować w formie:
monoskładnikowej,
mieszanki minerałów.
Dzięki temu łatwo dostarczyć do organizmu precyzyjne dawki określonych składników mineralnych.
Mieszanki minerałów – jakie są konsekwencje niedoboru pierwiastków?
Niedobór minerałów powoduje występowanie wielu symptomów. W konsekwencji może prowadzić do rozwoju groźnych chorób cywilizacyjnych. Oto typowe objawy niedoboru najważniejszych minerałów:
Jego niedobory powodują przewlekłe zmęczenie, osłabienie, skurcze mięśni oraz mrowienie kończyn. Długotrwały niedobór tego pierwiastka może osłabiać odporność, wywoływać bezsenność, a także prowadzić do zaburzeń pracy serca i zwapnienia naczyń krwionośnych. Konsekwencją tych objawów jest zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy. Głębokie deficyty magnezu mogą powodować upośledzenie działania ośrodkowego układu nerwowego (OUN), które objawia się drażliwością, niepokojem, oczopląsem, a nawet psychozą. Niedobór magnezu jest niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Może prowadzić do stanu przedrzucawkowego i przedwczesnego porodu. Niskie stężenie magnezu zwiększa ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, insulinooporność czy osteoporoza. Dlatego wybierając mieszanki minerałów, warto uwzględnić ten ważny pierwiastek.
Niedobory wapnia są powszechnym zjawiskiem. Jego brak powoduje objawy zbliżone do niedoboru magnezu, a więc mrowienie i drętwienie kończyn, skurcze mięśni, zaburzenia rytmu serca czy bezsenność. Osoby z niedoborem wapnia mogą odczuwać osłabienie apetytu, bóle mięśni i stawów, pogorszenie się pamięci i zawroty głowy. Deficyt tego pierwiastka prowadzi do zmniejszenia gęstości mineralnej kości i jest przyczyną krzywicy oraz osteoporozy. U małych dzieci zbyt niski poziom wapnia może powodować płaczliwość, nadmierną potliwość, wczesne pojawienie się próchnicy oraz opóźnione ząbkowanie. Niedobory wapnia prowadza do pogorszenia wyglądu cery i zwiększają łamliwość paznokci. Deficyt tego pierwiastka może powodować łysienie. Dlatego wapń powinien być ważnym składnikiem przyjmowanej mieszanki minerałów.
Deficyt żelaza u 10-40% osób powoduje rozwój anemii, czyli niedokrwistość. Wedle danych szacunkowych na anemię cierpi nawet 25% ludzi na całym świecie. Główne objawy niedoboru żelaza to bóle i zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, problemy z pamięcią, przewlekłe zmęczenie, nadmierna drażliwość, a także dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Osoby cierpiące na anemię często doświadczają pojawiania się "mroczków" przed oczami. Upośledzenie regulacji temperatury ciała prowadzi do zaburzeń snu i uczucia zimna. Osoby z deficytem żelaza szybciej się męczą i mają mniejszą wydolność fizyczną. Niedobór tego pierwiastka powoduje zwiększoną łamliwość paznokci, wzmożone wypadanie włosów, bladość skóry oraz rany w kącikach ust. Zbyt niski poziom żelaza jest szczególnie groźny w przypadku kobiet w ciąży. Może on wywołać przedwczesny poród lub prowadzić do niskiej masy urodzeniowej dziecka. W skrajnych przypadkach niedobór żelaza powoduje śmierć matki lub noworodka. Dlatego żelaza nie może zabraknąć w przyjmowanych mieszankach minerałów.
Jod to ważny pierwiastek, od którego zależy prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Zgodnie z szacunkami WHO nawet 30% populacji na świecie przyjmuje niewystarczające ilości tego pierwiastka. Przewlekły brak jodu prowadzi do rozwoju tarczycy. Najczęstsze objawy tej choroby to uczucie ciągłego zimna, zwiększona senność, pogorszenie się pamięci, bradykardia (spowolnienie czynności serca). W przypadku niedoczynności tarczycy obserwowane są także zaburzenia miesiączkowania, obniżona płodność, zaparcia, a także sucha i łuszcząca się skóra. Osoby cierpiące na tę chorobę mają predyspozycje do rozwoju nadwagi i otyłości. Zbyt niskie stężenie jodu w organizmie zwiększa ryzyko wystąpienia raka tarczycy, prostaty, piersi i jajników. Brak lub niedobory tego pierwiastka w czasie ciąży zagraża zdrowiu i życiu dziecka. Noworodki, których matki nie spożywały odpowiednich ilości jodu, są narażone na wystąpienie wad wrodzonych oraz upośledzenia umysłowego. Dlatego tak ważne jest włączenie do codziennej mieszanki minerałów także jodu.
Selen to pierwiastek mający kluczowe znaczenie w diecie człowieka. Na jego niedobór może cierpieć nawet miliard ludzi na całym świecie. Skutkiem niewystarczającej ilości selenu w organizmie może być choroba Kashina-Becka, obejmująca układ kostno-stawowy. Prowadzi ona do deformacji stawów i zaburzenia procesu wzrostu, a w efekcie do karłowatości. Niedobór selenu zwiększa ryzyko rozwoju choroby Keshan, której objawem są zaburzenia pracy serca i powiększenie tego organu. To może prowadzić do jego niewydolności. Selen jest także niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Jego niedobory mogą wywoływać niedoczynność. Osoby z niskim poziomem selenu są bardziej narażone na rozwój raka wątroby, płuc i prostaty. Niedobory tego pierwiastka zwiększają podatność na infekcje wirusowe i mogą obniżać jakość nasienia. Brak selenu w organizmie kobiet w ciąży jest groźny dla zdrowia potomstwa. Wśród możliwych powikłań występują najczęściej wady cewy nerwowej i bezmózgowie.
Mieszanki minerałów – co wpływa na przyswajalność minerałów?
Celem zrównoważonej suplementacji jest optymalizacja procesu przyswajania mieszanki minerałów przez organizm. Absorpcja pierwiastków jest uzależniona od:
postaci danego związku w preparacie (organiczna, nieorganiczna),
obecności składników mogących ograniczać wchłanianie.
Do związków antyodżywczych, które ograniczają absorpcję minerałów, zaliczamy m.in. fityniany, kwas szczawiowy, taniny, saponiny, glikozydy, a nawet błonnik. Związki te mogą powodować wiązanie składników mineralnych. W efekcie powstają nierozpuszczalne kompleksy. W takiej formie organizm nie przyswaja ich z przewodu pokarmowego i ostatecznie usuwa.
Związki antyodżywcze występują w warzywach, owocach oraz produktach zbożowych, które same w sobie stanowią cenne źródło wielu składników odżywczych. Dlatego wyeliminowanie z diety związków hamujących absorpcję minerałów jest w praktyce niemożliwe. Oznaczałoby to zwiększenie ryzyka powstania niedoborów pokarmowych. Oczywiście są sposoby na zminimalizowanie tego wpływu na mieszanki minerałów. Odpowiednia obróbka żywności, określony sposób przygotowania lub moczenie nasion przed ugotowaniem ogranicza wpływ związków na absorpcję składników mineralnych.
Przyswajalność mieszanki minerałów może także obniżać:
leki w tym antybiotyki, kodeina, aspiryna, diuretyki, leki przeciwdepresyjne oraz doustna antykoncepcja hormonalna.
Mieszanki minerałów – jak bezpiecznie łączyć suplementację minerałów?
W kontekście skuteczności przyswajania mieszanki minerałów bardzo duże znaczenie ma zjawisko synergizmu i antagonizmu. Synergia to takie współdziałanie związków odżywczych, które pomaga zwiększyć ich przyswajanie z przewodu pokarmowego oraz wykorzystanie w komórkach organizmu. Na przeciwległym biegunie znajduje się pojęcie antagonizmu. Oznacza ono, że spożywanie razem określonych składników mineralnych i witamin może ograniczać ich wchłanianie. Problem synergii i antagonizmu dotyczy zarówno diety, jak i suplementacji. Komponując posiłki, trudno jest zupełnie wyeliminować problem antagonizmu składników odżywczych. Dany produkt może dostarczać wielu witamin i minerałów, a jednocześnie związków antyodżywczych. W przypadku suplementów diety można sięgnąć po preparaty monoskładnikowe lub mieszanki minerałów. W produktach wieloskładnikowych należy jednak zwrócić szczególną uwagę na ich skład. Warto przy tym uwzględnić synergizm następujących minerałów:
cynk – minerały synergistyczne (zwiększające wchłanianie cynku) to potas, magnez, mangan i fosfor,
mangan – magnez, żelazo, potas i cynk,
potas – mangan, żelazo, cynk, magnez i sód,
selen – wapń, miedź, potas, żelazo, sód i mangan,
wapń – sód, potas, miedź, selen i magnez,
magnez – cynk, potas, wapń i mangan.
Antagonistyczne działanie względem siebie wykazują:
wapń i magnez,
cynk i żelazo,
cynk i selen.
Mieszanki minerałów stanowią ważne uzupełnienie zbilansowanej diety. Pozwalają zachować optymalny poziom mikro i makroskładników w organizmie, a tym samym zapewniają jego właściwe funkcjonowanie.
Czy wiesz, że…
…magnez i wapń mają względem siebie zarówno działanie synergistyczne, jak i antagonistyczne. Oba pierwiastki dostarczane z dietą zwiększają wzajemnie swoje przyswajanie z przewodu pokarmowego. Wykazują zatem działanie synergistyczne. Jednocześnie związki te działają antagonistyczne względem siebie na poziomie komórkowym. Magnez blokuje komórkowe kanały wapniowe. Aby utrzymać optymalne wchłanianie obu pierwiastków, zalecane jest zachowanie odpowiednich proporcji wapnia i magnezu. Najkorzystniejszy jest w tym przypadku stosunek Ca do Mg wynoszący 2:1.