Mak polny naturalnie występuje w całej Europie, a także w Północnej Afryce. Porasta łąki, pola obszary ruderalne. W naszych rodzimych rejonach był spotykany już w neolicie. Odmiany uprawiane dla przemysłu spożywczego są rozpowszechnione także w Ameryce Północnej czy w Australii. Nasiona maku ukryte w torebce nasiennej zwanej makówką, wykorzystuje się w szczególności do produkcji wypieków. Tłoczony z nich olej makowy jest natomiast wciąż mało popularny.
Wyróżnia się kilka rodzajów maku. Najbardziej znany jest mak niebieski, który wykorzystuje się w celach kulinarnych. Rzadziej spotykaną odmianą maku jest mak biały, delikatniejszy w smaku, jest niezastąpiony składnik słynnych rogali marcińskich. Uprawia się także mak polny, o ozdobnych kwiatach, lub mak lekarski, od stuleci wykorzystywany w medycynie ludowej.
Właściwości i zastosowanie maku
Mak tradycyjnie stosowano jako naturalny środek na uspokojenie, uśmierzenie bólu oraz bezsenność. Do innych właściwości wspomagających zdrowie maku zalicza się wpływ na obniżenie złego cholesterolu, uszczelnianie naczyń krwionośnych, pozytywny wpływ na pracę układu pokarmowego.
Mak niebieski, który jest stosowany głównie w przemyśle spożywczym, charakteryzuje się bardzo niską zawartością alkaloidów o działaniu narkotycznym. To mak lekarski jest odmianą, która odznacza się silnym oddziaływaniem na układ nerwowy. Jego wysuszony sok mleczny z makówki, czyli opium, stanowi bazę leków, takich jak: morfina, kodeina, narkotyna, papaweryna.
Morfina to najstarszy lek o działaniu uspokajającym i przeciwbólowym - stosowana jest w uśmierzaniu bardzo silnego bólu. Morfina zwalnia kojarzenie i postrzeganie, blokuje prawidłowe czynności przewodu pokarmowego, osłabiając pracę mięśni gładkich. Kodeina jest lekiem uspokajającym, przeciwbólowym i hamującym odruch kaszlu, zwłaszcza tego bolesnego o charakterze napadowym. Narkotyna również działa przeciwkaszlowo i jednocześnie pobudza ośrodek oddechowy. Papaweryna blokuje bodźce nerwowe powodujące skurcz mięśni gładkich układu pokarmowego, dlatego stosowana jest przy kolce jelitowej, wątrobowej czy stanach skurczowych mięśni gładkich jelit.
Mak polny, w przeciwieństwie do maku lekarskiego, ma niewielkie zastosowanie w medycynie. W tradycyjnej medycynie ludowej z płatków maku polnego można przygotować napar stosowany przy kaszlu, biegunce, bolesnej menstruacji czy bezsenności. Ponadto płatki makowe wchodzą w skład różnych mieszanek ziołowych, a ekstrakt jest wykorzystywany do produkcji płynu do higieny intymnej.
Mak - witaminy i minerały
Mak jest ceniony ze względu na wysoką zawartość wapnia. Dla porównania w szklance mleka krowiego znajduje się zaledwie 200 mg tego pierwiastka, tymczasem mak ma go aż 7 razy więcej. Nasiona maku zawierają również sporo minerałów - cynk, fosfor, magnezu, mangan, miedź, potas, wapń i żelazo. Nie brakuje w nich też witamin - witamina A, witamin z grupy B (w tym kwasu foliowego), witamina C, D i E.
Tłuszcz, który wypełnia nasiona maku zaliczamy do zdrowych tłuszczów roślinnych. Składają się na niego nienasycone kwasy tłuszczowe, głównie oleinowy i linolowy. Jest świetnym źródłem błonnika — mak w 100 zawiera aż 20 g czystego błonnika. Zarówno on, jak i wspomniane kwasy tłuszczowe poprawiają przemianę materii czy stymulują pracę jelit.
Mak, mimo że korzystnie wpływa na perystaltykę jelit, co jest pożądane w trakcie odchudzania, nie jest polecany osobom będącym na diecie. Mak niemal w połowie składa się z tłuszczu (18-25 proc to białka, ok. 25 proc. - węglowodany), dlatego jest bardzo kaloryczny – 100 g maku ma aż 478 kcal.
Wartości maku
W podsumowaniu - lista dobroczynnych właściwości nasion maku:
zapobiega zaparciom i reguluje pracę jelit poprzez obecność w składzie błonnika pokarmowego
witaminy z grupy B, witamina A i E wpływają mocno na stan naszych włosów, skóry i paznokci
witamina C wzmacnia ogólną odporność organizmu
witamina B9 - kwas foliowy - zawarta w maku chroni płód kobiety
zapobiega anemii, dzięki dużej ilości żelaza
obniża poziom „złego” cholesterolu LDL i podwyższa poziom „dobrego” HDL dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych
wspiera prace układu nerwowego oraz dobrą kondycję mięśni, z uwagi na obecność magnezu i witamin z grupy B, a szczególnie kwasu foliowego.
Mak w kuchni
Ziarna maku są drobne i smaczne, mają posmak orzechowy. Występują w składzie przeróżnych słodkich wypieków - głównie drożdżówek i makowca. Makiem posypuje się też wierzch ciast i ciasteczek, chleba i bułek. W sklepach jest ogólnodostępny, zwłaszcza przed Świętami Bożego Narodzenia, niezbędny do makiełek, kutii, strucli, pierogów i klusek.
Mak w kosmetyce
Mak polny wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym. Z uwagi na to, że zawiera pokaźną ilość tłuszczu, tłoczy się z niego olej makowy. Jest on bardzo wartościowy, ponieważ zawiera w swoim składzie kwasy omega-6 i aż 70% cennego kwasu linolowego. Można więc używać olej makowy jako naturalny kosmetyk bezpośrednio na skórę, który spełnia funkcje natłuszczające oraz łagodzące stany zapalne. Olej makowy będzie również spełniał rolę kosmetyku pielęgnującego i regenerującego zniszczone włosy.
Z tłoczonego z nasion oleju, samych nasion lub płatków maku polnego produkuje się kosmetyki do skóry delikatnej i wrażliwej. Ekstrakt z płatków maku, ze względu na dużą zawartość śluzów, często wchodzi w skład płynów do higieny intymnej i płynów do płukania jamy ustnej. Z zakupionych w sklepie nasion maku możemy z kolei wykonać ujędrniający i antycellulitowy peeling.
Pliki cookies i pokrewne im technologie umożliwiają poprawne działanie strony i pomagają nam dostosować ofertę do Twoich potrzeb. Możesz zaakceptować wykorzystanie przez nas wszystkich tych plików i przejść do sklepu lub dostosować użycie plików do swoich preferencji, wybierając opcję "Dostosuj zgody".
W tym miejscu możesz określić swoje preferencje w zakresie wykorzystywania przez nas plików cookies.
Te pliki są niezbędne do działania naszej strony internetowej, dlatego też nie możesz ich wyłączyć.
Te pliki umożliwiają Ci korzystanie z pozostałych funkcji strony internetowej (innych niż niezbędne do jej działania). Ich włączenie da Ci dostęp do pełnej funkcjonalności strony.
Te pliki pozwalają nam na dokonanie analiz dotyczących naszego sklepu internetowego, co może przyczynić się do jego lepszego funkcjonowania i dostosowania do potrzeb Użytkowników.
Te pliki wykorzystywane są przez dostawcę oprogramowania, w ramach którego działa nasz sklep. Nie są one łączone z innymi danymi wprowadzanymi przez Ciebie w sklepie. Celem zbierania tych plików jest dokonywanie analiz, które przyczynią się do rozwoju oprogramowania. Więcej na ten temat przeczytasz w Polityce plików cookies Shoper.
Dzięki tym plikom możemy prowadzić działania marketingowe.