Kurkuma – czym jest szafran indyjski?

Kurkuma, nazywana także szafranem indyjskim, to przyprawa wywodząca się z Indii. W naturze występuje w formie kłącza ostryżu długiego rosnącego głównie w Indiach, Chinach i krajach południowo-wschodniej Azji (Indonezja, Wietnam, Filipiny, Tajlandia) lub ostryżu jawajskiego występującego w Indonezji oraz na wyspie Jawa. Rośliny te należą do rodziny imbirowatych. Ostryż dorasta nawet do 1 m wysokości.

Właściwości kurkumy są powszechnie wykorzystywane w kuchni, tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu, a nawet kosmetyce. Szafran indyjski ma charakterystyczny złocisty kolor, pikantny, korzenny smak i orientalny zapach. Po dodaniu do potrawy nadaje jej charakterystyczną barwę. Głównym składnikiem przyprawy jest kurkumina, która wykazuje silne działanie antyoksydacyjne. Dzięki temu suplementy z kurkumą mają szerokie spektrum właściwości, które korzystnie wpływają na organizm,

Suplementy z kurkumą – jakie składniki zawiera kurkuma?

Surowiec prozdrowotny stanowi kłącze kurkumy, które jest poddawane suszeniu w temperaturze poniżej 35 stopni. Zawiera ono następujące związki aktywne:

• kurkuminoidy, w tym kurkuminę, której zawartość wynosi 3-5% w ostryżu długim i do 2% w ostryżu jawajskim, oraz monodemetoksykurkuminę i bis-demetoksykurkuminę,

• olejek eteryczny, którego zawartość wynosi 3-5% w ostryżu długim oraz 7-11% w ostryżu jawajskim,

• polisacharydy (skrobia, gumy, żywice).

Korzystne właściwości kurkumy są wynikiem obecności w jej składzie kurkuminoidów, czyli związków o charakterze leczniczym. Najważniejszym z nich jest kurkumina, silny przeciwutleniacz o właściwościach przeciwzapalnych, należący do polifenoli. Poza tym kurkuma jest bogatym źródłem witamin i składników mineralnych jak:

• witaminy z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy i witamina B6),

• witamina E,

• witamina K,

• żelazo,

• wapń,

• magnez,

• potas,

• sód,

• cynk,

• fosfor.

Kłącze kurkumy zawiera związki biologicznie czynne, które odpowiadają za jej charakterystyczny, przyjemny zapach. Substancje te tworzą olejek eteryczny, w którego składzie występuje:

• ar-turmeron – 25,3%;

• α-turmeron – 18,3%;

• β-turmeron – 12,5%;

• β-caryophyllen – 2,26%;

• eucaliptol – 1,6%;

• α-phellanderen – 0,42%.

Suplementy z kurkuminą – jakie właściwości ma kurkuma

W ciągu ostatnich 20 lat przeprowadzono kilkanaście tysięcy badań naukowych, których przedmiotem była kurkuma. Dzięki nim odkryto liczne właściwości prozdrowotne, jakie wykazuje kurkumina. Ostryż długi działa na różne układy ludzkiego organizmu i stanowi ważny element profilaktyki oraz terapii wielu chorób.

Kurkuma działa na układ sercowo-naczyniowy

Kurkuma wpływa na poprawę funkcji śródbłonka naczyń krwionośnych i zapobiega jego dysfunkcjom będącym efektem działania na przykład homocysteiny. Kurkumina hamuje proces agregacji płytek. Dzięki blokowaniu peroksydacji lipidów wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe. Regularne stosowanie suplementów z kurkuminą pomaga stabilizować poziom lipidowy poprzez zmniejszenie stężenia złego cholesterolu (LDL) i trójglicerydów oraz podniesienie poziomu dobrego cholesterolu (HDL).

Kurkuma działa na układ pokarmowy

Kurkumina pobudza wydzielanie żółci, soku żołądkowego i trzustkowego oraz usprawnia ich przepływ. To powoduje, że kurkuma pomaga zapobiegać rozwojowi kamicy żółciowej. Potencjalnie wykazuje również działanie zapobiegające wrzodom żołądka, ponieważ stymuluje produkcję mucyny, czyli substancji tworzącej warstwę ochronną na jego ścianach. Kurkuma ma korzystny wpływ na wątrobę. Chroni ją przed hepatoksycznym działaniem wielu substancji. Kurkumina stanowi element terapii niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Kurkuminoidy mogą ograniczyć ten proces poprzez normalizację profilu lipidowego, regulację poziomu cukru we krwi, redukcję stresu oksydacyjnego oraz stanów zapalnych.

Kurkuma a choroba Alzheimera

Kurkuma jako silny przeciwutleniacz neutralizuje reaktywne formy tlenu. Ich nadmierne nagromadzenie prowadzi do stresu oksydacyjnego, który jest uznawany za przyczynę rozwoju wielu chorób. Na tej liście znajduje się także choroba Alzheimera. Ponadto suplementy z kurkumą pomagają hamować produkcję i odkładanie złogów beta-amyloidu. Jest to substancja białkowa kumulująca się w mózgu, która według badaczy ma związek z występowaniem choroby Alzheimera. Regularne spożywanie kurkuminy może opóźniać występowanie i spowalniać przebieg tego schorzenia.

Kurkuma działa na stawy i ścięgna

Suplementy z kurkumą są zalecane w przypadku osób cierpiących na przewlekłe dolegliwości o podłożu zapalnym. Kurkumina wykazuje działanie łagodzące w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów oraz RZS (reumatoidalne zapalenie stawów). Ostryż długi zmniejsza ból towarzyszący tego typu schorzeniom. Według przeprowadzonych badań suplementy z kurkuminą przynoszą korzyści zbliżone do stosowania ibuprofenu oraz innych standardowych terapii wdrażanych u osób cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów.

Kurkuma jako element profilaktyki nowotworów

Kurkumina może zapobiegać rozwojowi nowotworów, spowalniać tempo ich rozwoju oraz zwiększać skuteczność chemioterapii. Kurkuma chroni zdrowe komórki przed uszkodzeniem w wyniku radioterapii. Mieszkańcy Indii, którzy w swojej diecie spożywają duże ilości ostryżu długiego, o wiele rzadziej zapadają na nowotwory w porównaniu do społeczeństw zachodnich. Kurkumina oddziałuje na zahamowanie rozwoju i rozprzestrzeniania się komórek rakowych. Ponadto zatrzymuje proces tworzenia sieci naczyń nowotworowych oraz zmniejsza ryzyko przerzutów.

Suplementy z kurkumą na odchudzanie

Kurkuma jest często wykorzystywana w różnych kuracjach odchudzających. Stanowi cenne źródło błonnika pokarmowego, wspomaga przemiany metaboliczne i funkcjonowanie układu trawiennego. To sprawia, że organizm w szybszym tempie pozbywa się nadmiaru tkanki tłuszczowej. Badania wykazały, że u osób przyjmujących powyżej 1 g kurkumy dziennie wzrosło stężenie adiponektyny, czyli hormonu wpływającego na metabolizm glukozy oraz kwasów tłuszczowych.

Suplementy z kurkuminą pomagają także łagodzić bóle pleców, brzucha, głowy, a także tkliwość piersi związaną z zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Aktualnie prowadzone są liczne badania mające potwierdzić inne właściwości suplementów z kurkuminą. Chodzi przede wszystkim o wykorzystanie składników kurkumy w leczeniu zapalenia spojówek, zespołu suchego oka i jaskry.

Suplementy z kurkuminą – spożywanie, przeciwwskazania i działania niepożądane

Nie jest zalecane stosowanie suplementów z kurkuminą osobom poniżej 18 roku życia oraz kobietom w okresie ciąży i laktacji. Szczególną ostrożność należy zachować podczas stosowania w jednym czasie kurkumy oraz leków przeciwzakrzepowych, ponieważ może ona nasilać działanie leków. U osób chorujących na kamicę żółciową kurkumina zwiększa odczuwanie dolegliwości bólowych.

Suplementy z kurkumą są dostępne w postaci proszku, kapsułek i ekstraktu. W składzie preparatów często występują albuminy, piperyna, jony cynku, magnezu, selenu oraz miedzi, które zwiększają wchłanianie kurkuminy w jelicie cienkim. Za bezpieczną dzienną dawkę uznaje się 1,5 g kurkumy, co odpowiada ¼ łyżeczki do herbaty. Zbyt wysokie dawki kurkuminy mogą wywoływać biegunki, nudności oraz różnego rodzaju dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Długotrwałe przyjmowanie dużej ilości kurkumy może znacząco podrażnić przewód pokarmowy.

Czy wiesz, że …

… kurkumina, czyli najważniejszy składnik kurkumy, jest bardzo słabo wchłaniana przez organizm? Aby odczuć pozytywne efekty działania, trzeba spożywać ją razem z piperyną. Jest to związek organiczny występujący m.in. w wierzchniej warstwie owoców czarnego pieprzu, który zwiększa wchłanianie kurkuminy do krwioobiegu nawet o 2000%. Piperyna wspomaga wydzielanie soków trawiennych w żołądku, trzustce i jelitach. Ma to pozytywny wpływ na cały proces trawienny.