BIO chipsy

Chrupanie to dźwięk towarzyszący oglądaniu ulubionego serialu, domowym seansom filmowym czy pełnemu emocji kibicowaniu z grupą znajomych. Po przyjemnie trzaskające w zębach słone lub słodkie przekąski lubią sięgać mali i duzi, dlatego pojedyncza paczka zazwyczaj ekspresowo znika.

Dzisiejsze chipsy to nie tylko smażone w głębokim tłuszczu złote ziemniaczane krążki – chrupki pieczone albo suszone, ale też przygotowane z różnych warzyw, owoców, zbóż, a nawet strączków, mają szansę stać się znacznie zdrowszą alternatywą tego znanego od ponad 150 lat smakołyku. Jak zrobić chipsy w domu? Jakie są ich rodzaje? Czy to dobry wybór dla dzieci i osób dbających o linię? Odpowiedzi na te pytania, garść wiedzy, a także kilka przepisów czekają pod produktami. 

Spis treści:

• Czym są chipsy?

• Jakie są rodzaje chipsów?

• Zdrowe chipsy - czy to możliwe?

• Jakie wartości odżywcze mają chipsy BIO?

• Z czym można jeść chipsy?

• Jakie chipsy dla najmłodszych i osób na diecie?

• Jak zrobić domowe chipsy?

• Chipsy z tortilli

• Przepis na chipsy z tortilli

• Przepis na serowe chipsy z tortilli

• Chipsy z piekarnika

• Chipsy warzywne i owocowe

• Chipsy z buraków

• Chipsy z soczewicy

Czym są chipsy?

Tradycyjnie pod określeniem chipsy kryją się cieniutkie plasterki ziemniaków smażone na chrupko w gorącym tłuszczu, doprawione sporą ilością soli. Z biegiem czasu chipsy zaczęły pojawiać się w wariantach smakowych – oprócz solonych, można było spróbować wersji serowo-cebulowej, z octem (szczególnie popularnych w Irlandii i Wielkiej Brytanii), bekonowej, szczypiorkowej czy paprykowej. Dziś proponuje się bardziej niecodzienne smaki oferowane w sezonowych edycjach – czekoladowy z chili, cappuccino, limonkowy, jagodowy, a nawet inspirowany czerwonym kawiorem. Przekąska ta nie traci na popularności mimo złej dietetycznej sławy – po prostu każdy lubi chrupać!

Rodzaje chipsów

Obecne kształty chipsów to już nie tylko cieniutkie plasterki, ale też nieco grubsze, karbowane warianty. Dostępne są również w postaci groszków, wąskich słupków stix, rurek, piramidek i spirali – wyobraźnia producentów zdaje się nie mieć granic. Ich bogaty asortyment sprawia, że każdy znajdzie coś dla siebie – zarówno zwolennicy klasycznych form czy smaków, jak i entuzjaści nowinek oraz kulinarnych szaleństw.

Chipsy z buraka, soczewicy, a może kokosa?

Rynek chrupiących przekąsek oferuje szeroki wybór rozmaitych chipsów. Powstają z różnych warzyw – m.in. buraków, batatów, marchewki, jarmużu i pietruszki. Można przyrządzić je na bazie zbóż – jak np. najpopularniejsze w krajach Ameryki południowej kukurydziane tortilla chips. Do tego chrupki gryczane, jaglane lub ryżowe. Produkowane są także ze strączków np. chipsy z ciecierzycy i soczewicy. Wśród nich wyróżnia się też wyroby owocowe – suszone krążki jabłek oraz talarki bananów, kokosowe półksiężyce, truskawkowe albo gruszkowe listki. Smaki słodkie i wytrawne, łagodne oraz ostre.

Zdrowe chipsy - czy to możliwe?

Trudno zaprzeczyć faktom – klasyczne smażone w głębokim tłuszczu ziemniaczane chipsy nie należą do grona najzdrowszych przekąsek. Są kalorycznym produktem o wysokiej zawartości soli, a jedzone w dużych ilościach niekorzystnie wpływają na organizm i prawidłową sylwetkę. Czy w takim razie dbając o linię oraz wybierając wartościowe produkty spożywcze, trzeba odmówić sobie przyjemności chrupania? Na szczęście nie.

W sklepach ze zdrową żywnością można bez problemu kupić zdrowe chipsy BIO, wyprodukowane z ekologicznych składników i niezawierające szkodliwych dodatków. Chrupki pieczone bez dodatku lub z niewielką ilością tłuszczu, suszone albo prażone na sucho, dosmaczone jedynie ziołami i innymi naturalnymi przyprawami, dostarczają dużo mniej kalorii. Bez wyrzutów sumienia mogą sięgać po nie osoby na diecie, to również odpowiednia przekąska dla dzieci.

Jakie wartości odżywcze mają chipsy BIO?

W przeciwieństwie do ich pierwowzoru ekologiczne chipsy przygotowane zdrowszymi metodami, mogą być wartościowym produktem. Proces suszenia lub pieczenia pozwala zachować wiele cennych składników – witamin, błonnika i minerałów. Przykładowo chipsy jabłkowe to źródło cynku, żelaza, magnezu, wapnia, potasu i sodu, a także witamin A, E, B, C oraz K. Charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym IG=29, dlatego stanowią korzystny wybór dla osób cierpiących na zaburzenia poziomu cukru czy będących na diecie odchudzającej.

Wśród chipsów BIO można również znaleźć wyjątkowo dietetyczne propozycje, np. chipsy z buraka. Zawierają one w 100 g około 300 kcal, a pamiętając, że chrupiące krążki są niezwykle lekkie – małe opakowanie tego rodzaju przekąski to nie więcej niż 50 kcal. Dla porównania, tej samej wielkości porcja konwencjonalnych talarków dostarcza ich ponad dwukrotnie więcej, nie przynosząc żadnych korzyści zdrowotnych.

Z czym można jeść chipsy?

Zdrowe chipsy owocowe, warzywne lub zbożowe mogą być jedzone na różne sposoby i z rozmaitymi dodatkami. Chipsy owocowe – bananowe, jabłkowe, gruszkowe, truskawkowe albo wyprodukowane z orzechów kokosowych to doskonałe urozmaicenie płatków śniadaniowych, owsianek czy musli. Można nimi posypywać smakowite koktajle, sałatki, puszyste kremy, jogurty lub lody, dodając im intrygującej chrupkości. Świetnie sprawdzą się też jako ciekawy element domowych wypieków – ciasteczek, batoników czy zdrowych kruszonek.

Chipsy wytrawne – przygotowane z warzyw, zbóż lub strączków, również mają szerokie zastosowanie. Te w postaci talarków warto podawać w towarzystwie zdrowych past – hummusu, guacamole albo wegańskiego smalczyku z fasoli, a także dipów na bazie jogurtu naturalnego, np. chipsy z buraków czy batatów doskonale komponują się z sosem czosnkowym. Kuliste chrupki ze zbóż m.in. orkiszowe i jaglane, udanie dopełnią kremowych zup w zastępstwie groszku ptysiowego lub grzanek.

Jakie chipsy dla najmłodszych i osób na diecie?

Wyprodukowane z mąki kukurydzianej leciutkie jak piórko chrupki, to szczególny rodzaj chipsów. Są lekkostrawne, nie zawierają glutenu, a także dostarczają niewielu kalorii – stanowią świetny przykład przekąski dla dzieci, celiaków i osób cierpiących na dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Chipsy kukurydziane są źródłem błonnika, witamin A, B i E, fosforu, magnezu oraz potasu.

Ekologiczne chrupki z kukurydzy można podawać już kilkumiesięcznym maluchom. Są delikatne dla dziąseł i pomagają oswoić dzieci z pokarmami w formie stałej. Co prawda nie zastąpią pełnowartościowego posiłku, jednak doskonale sprawdzą się jako dodatek do zdrowego menu. Ponadto występują w wielu wariantach smakowych i kształtach – spiralach, kulkach oraz łatwych do chwytania przez małe dłonie pałeczkach, co czyni je produktami atrakcyjnymi dla najmłodszych.

Jak zrobić domowe chipsy?

Któż nie spotkał się z sytuacją, kiedy ochota na szybką przekąskę przyniosła jedynie rozczarowanie, bo okoliczne sklepy były już zamknięte? Wykorzystując jeden z poniższych przepisów, można bez wychodzenia z domu przygotować chrupiące małe co nieco. Dodatkowo – w dużo zdrowszej wersji, bo bez konserwantów, wzmacniaczy smaku i ogromnej ilości tłuszczu.

Chipsy z tortilli

Te ciekawe chipsy przyrządza się ekspresowo, nawet w przysłowiowej "za pięć dwunasta". Wykorzystanie placka kukurydzianego, pszennego, orkiszowego czy pełnoziarnistego, pozwoli uzyskać różne warianty smakowe, dlatego warto poeksperymentować i znaleźć swój ulubiony. Można serwować je samodzielnie lub z dodatkami – dipami, sosami czy pastami.

Przepis na chipsy z tortilli

Składniki na domowe nachos:

• 2 duże placki typu tortilla,
• 2 łyżki oleju rzepakowego,
• 1 łyżeczka wędzonej papryki w proszku,
• 1 ząbek czosnku,
• szczypta soli.

Sposób przygotowania:

1. Ustawić piekarnik na 180°C – nagrzeje się w czasie przygotowywania nachosów.
2. W miseczce wymieszać olej, paprykę i przeciśnięty przez praskę ząbek czosnku.
3. Placki tortilla pokroić w niewielkie trójkąty, każdy z nich posmarować z obu stron smakowym olejem – najlepiej przy pomocy kuchennego pędzelka.
4. Przygotowane kawałki poukładać na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia, tak aby na siebie nie zachodziły.
5. Piec około 8–10 minut, aż staną się odpowiednio chrupiące.

Przepis na serowe chipsy z tortilli

Składniki:

• 2 duże placki typu tortilla,
• 30 g parmezanu,
• 4 łyżki masła klarowanego,
• 1 łyżeczka bazylii,
• 1 łyżeczka oregano,
• 1 ząbek czosnku,
• sól, pieprz do smaku.

Sposób przygotowania:

1. Rozpuścić masło, dodać przyprawy i przeciśnięty przez praskę czosnek.
2. Wysmarować tortille otrzymaną mieszanką z obu stron, posypując dodatkowo startym parmezanem. Pokroić placki na nieduże trójkąty.
3. Przygotowane kawałki ułożyć na blasze wyścielonej papierem do pieczenia i piec w temperaturze 170°C przez 12–15 minut.

Te serowo-ziołowe chipsy z tortilli doskonale komponują się ze świeżą pomidorową salsą!

Chipsy z piekarnika

Zwolennicy klasyki z pewnością chętnie sięgną po przepis na tradycyjne chipsy ziemniaczane jedynie z dodatkiem soli. Przygotowane z niewielką ilością tłuszczu, wciąż gwarantują ulubiony smak, za to bez balastu zbędnych kalorii!

Przepis na ziemniaczane chipsy z piekarnika

Składniki:

• 500 g ziemniaków (najlepiej typu kulinarnego B),
• 3 łyżki oleju rzepakowego,
• szczypta soli.

Sposób przygotowania:

1. Ziemniaki obrać lub dokładnie wyszorować. Przy pomocy mandoliny albo szatkownicy pokroić je na cienkie plasterki (o grubości 1–2 mm).
2. Uzyskane talarki natrzeć tłuszczem i solą, ułożyć na wyłożonej papierem do pieczenia blasze (tak, aby się nie stykały), a następnie piec w temperaturze 220°C przez około 10 minut, aż zrobią się złociste i chrupiące.

Chipsy warzywne i owocowe

Przygotowanie chipsów w kuchence mikrofalowej czy suszarce spożywczej pozwala przyrządzić chrupiącą przekąskę bez grama tłuszczu. Pożądany efekt kruchości otrzymuje się dzięki pozbawieniu owocowych lub warzywnych plasterków wody i nie wymaga zbyt wiele zachodu.

Przepis na chipsy jabłkowe z mikrofali

Lista składników do tego przepisu jest zbędna, ponieważ potrzebne są jedynie jabłka – w dowolnej ilości. Ważne, aby były to owce zdrowe i nieuszkodzone, gdyż zapoczątkowany proces rozkładu może zepsuć smak przekąski.

Sposób przygotowania:

1. Jabłka dokładnie umyć i przy pomocy mandoliny lub szatkownicy, pociąć na cienkie plasterki.
2. Z papieru do pieczenia wyciąć koło odpowiadające formatem talerzowi w mikrofalówce. Wyłożyć na nim otrzymane krążki (tak, aby na siebie nie zachodziły).
3. Ustawić urządzenie na maksymalną moc (średnio 900 W) i podgrzewać plasterki przez około 3 minuty. Po tym czasie jabłka powinny być chrupiące – jeśli nie są, należy wydłużyć czas obróbki.

Gotowe chipsy jabłkowe można posypać cynamonem lub odrobiną pudru erytrolowego z wanilią. To świetna przekąska na wieczór filmowy albo słodki dodatek do dziecięcego śniadania.

Chipsy z buraków

Podobnie jak w poprzednim przepisie – jedynym niezbędnym składnikiem jest kluczowy produkt, w tym wypadku burak. Najlepiej, aby był jędrny i świeży, wtedy łatwiej będzie go pokroić. Świetnie na chipsy nadają się kolorowe odmiany buraków ćwikłowych – miks żółtych, różowych, a nawet dwubarwnych plasterków doda atrakcyjności przekąsce.

Sposób przygotowania:

1. Buraki obrać, najlepiej w kuchennych rękawiczkach, aby nie zabarwić dłoni.
2. Pociąć warzywa na plasterki o grubości 2–3 mm, przy użyciu krajalnicy lub ostrego noża.
3. Rozłożyć otrzymane krążki na sitach suszarki spożywczej w niewielkich odstępach. Pozostawić do suszenia na około 2 godziny. Zależnie od mocy urządzenia, grubości plastrów oraz wybranej odmiany buraków, czas przygotowania może ulec skróceniu albo wydłużeniu.

Chipsy z soczewicy

W odróżnieniu od typowo węglowodanowych chrupków, chipsy z soczewicy lub ciecierzycy stanowią dobre źródło białka. Bez problemu można je kupić w sklepach ze zdrową żywnością, ale też przygotować samemu w domu, np. posiłkując się poniższą recepturą.

Przepis na pieczone chipsy z soczewicy

Składniki:

• 150 g czerwonej soczewicy,
• 1 mała szalotka lub dymka (bez zielonych części),
• 1 łyżeczka oliwy do smażenia,
• 3 kopiaste łyżki przecieru pomidorowego,
• 180 ml wody,
• 1 łyżeczka syropu z agawy,
• 2 łyżki octu jabłkowego bio,
• 1 płaska łyżeczka soli
• 1 łyżeczka słodkiej wędzonej papryki,
• pół łyżeczki mielonego pieprzu,
• 1 łyżeczka suszonej bazylii.

Sposób przygotowania:

1. Namoczyć soczewicę – co najmniej przez 2 godziny, najlepiej – całą noc.
2. Cebulkę drobno posiekać, a następnie zeszklić na oliwie.
3. Nasiona odsączyć, przepłukać na sitku i zmiksować z resztą składników (oprócz bazylii) w malakserze lub przy użyciu ręcznego blendera. Do masy dodać zioła i wymieszać łyżką.
4. Dużą blachę wyłożyć papierem do pieczenia i równomiernie rozsmarować na niej otrzymaną pastę. Piec w temperaturze 190°C przez około pół godziny.
5. Po tym czasie wyjąć placek z piekarnika, zostawić do lekkiego ostudzenia, odkleić papier do pieczenia i pokroić całość na chipsy w dowolnym kształcie – trójkątów, kwadratów, rombów itd. Chcąc uzyskać ozdobne krawędzie, można posłużyć się karbowanym radełkiem.
6. Pocięte kawałeczki ułożyć ponownie na blasze, po czym piec w temperaturze 175°C przez około 10 minut, aż będą przyrumienione i chrupiące.

Krótko podsumowując, moda na chrupanie nie przemija, lecz z każdym rokiem owocuje nowymi smakami i kształtami wszechobecnej przekąski. Dziś, obok tradycyjnych smażonych chipsów ziemniaczanych, można bez trudu kupić o wiele zdrowsze warianty – chipsy pieczone lub suszone, warzywne, owocowe, zbożowe, a nawet strączkowe. Opcje niskokaloryczne, bezglutenowe, ekologiczne i lekkostrawne umożliwiają dostęp do grona "chrupaczy" osobom na rozmaitych dietach oraz ceniących zbilansowane odżywianie. Oprócz gotowych produktów oferowanych przez sklepy ze zdrową żywnością, można szybko i prosto przygotować bio chipsy w domu – kreatywnie spędzając czas ze znajomymi lub dziećmi.

Czy wiesz, że…

… z powstaniem chipsów wiąże się pewna ciekawa historia? Otóż był rok 1853, dokładnie 24 sierpnia. W znanej restauracji, działającej w nowojorskim uzdrowisku Saratoga Springs, doszło do niebywałej sytuacji – niezadowolony klient odesłał swoje danie. Zdarzenie to było o tyle niecodzienne, że potrawy przyrządzane przez szefa kuchni George’a "Specka" Cruma uchodziły za wyjątkowo smaczne. Gość, którym prawdopodobnie był słynny amerykański potentat kolejowy Cornelius Vanderbilt, skarżył się na chlubę lokalu – smażone ziemniaczki. W jego opinii były one zbyt grubo pokrojone i domagał się naprawienia błędu. Zaskoczony i nieco urażony kucharz, mając na uwadze zdanie znakomitej osobistości, pokroił tym razem warzywa nieco cieniej. Niestety, sytuacja się powtórzyła!

Wtedy to, znany ze swojego gorącego temperamentu Speck, postanowił dopiec wybrednemu klientowi. Pokroił ziemniaki na cieniutkie jak papier plasterki, wysmażył je w dużej ilości tłuszczu i obficie posypał solą – zupełnie nie przypominały już serwowanego dotychczas dania i były w opinii szefa kuchni – przesadzone w każdym calu. Dodatkowym przytykiem miał stać się sposób jedzenia potrawy – kruche plasterki nie dawały nabić się na widelec i trzeba było jeść je rękami, co było wprost nie do pomyślenia w eleganckiej restauracji… Ku jego ogromnemu zdziwieniu – Cornelius Vanderbilt był zachwycony! Chrupiące złociste krążki o słonym smaku wyjątkowo przypadły mu do gustu. Tak narodziły się chipsy ziemniaczane. Przekąskę, znaną później jako "Saratoga Chips", serwowano odtąd nie tylko w restauracji Moon Lake Lodge, ale też sprzedawano ozdobnie zapakowaną w okolicznych sklepikach.